Een van de beste documentaireseries van 2022 was ongetwijfeld Keep Sweet, Pray and Obey, over de criminologische misstanden binnen de parallelle gemeenschap en haatgroep FLDS, Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints. De documentairemakers hebben ervoor gekozen om op een integere en gedetailleerde manier de geschiedenis in beeld te brengen van het ontstaan van de FLDS, de manier waarop leider Warren Jeffs opgroeide, hoe hij langzaam maar zeker totalitaire macht naar zich toetrok en daar op grove wijze misbruik van maakte.
Soutern Poverty Law Center (VS) noemt de FLDS-community een haatgroep; de FLDS-community propageert fascisme, racisme, anti-feminisme, anti-LGBTQI+, extreme anti-overheidsentimenten en extreme opvattingen over geweld en een vermeende eindtijd.
Lang voordat Warren Jeffs zichzelf tot “President and Prophet, Seer and Revelator” en “President of the Priesthood” van de FLDS benoemde, werd door de omliggende gemeenschappen al met argusogen naar hun gewoonte van polygamie gekeken. Ook in de VS is polygamie wettelijk niet toegestaan; het onderwerp leidt tot op de dag van vandaag tot verhitte politiek-religieuze discussies. Warren Jeffs ging echter nog een stuk verder dan ‘gewoon’ polygamie. Hij huwelijkte vele minderjarige meisjes uit aan zichzelf en andere mannen van de FLDS. Deze meisjes en vrouwen werden seksueel misbruikt en uitgebuit. Zij werden daarnaast gemonitord en gestalkt, zodat zij het huwelijk of de gemeenschap niet of nauwelijks konden verlaten.
Ook minderjarige jongens werden slachtoffer van het totalitaire regime van Jeffs. Er was sprake van kinderarbeid en arbeidsuitbuiting, waarbij minderjarige jongens door het hele land werden vervoerd en te werk gesteld. Door de extreme vorm van polygamie ontstond binnen de FLDS een ‘overschot’ aan jonge mannen. De jongens die zich volgens leider Warren Jeffs niet nuttig konden maken als (kinder-)arbeiders en jongens die ongehoorzaam of homoseksueel waren, werden door Jeffs uit de gemeenschap verstoten en op straat gezet. Velen van hen waren veroordeeld tot een dakloos bestaan, omdat hun familie achterbleef in de zeer afgelegen en afgesloten FLDS-gemeenschap. De jongens mochten geen contact meer opnemen met hun familie binnen de FLDS.
De criminologische misstanden rond de FLDS en Warren Jeffs stapelden zich op. Uiteindelijk is Jeffs in 2011 veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, plus 20 jaar. Dat weerhoudt hem er niet van om vanuit de gevangenis via telefoon en speakers de achtergebleven mensen binnen de FLDS toe te spreken.
Wat geslaagd is aan de documentaireserie Keep Sweet, Pray and Obey (te bekijken via Netflix) is de integere manier waarop het verhaal in beeld is gebracht. De research is duidelijk grondig aangepakt; de vertelde geschiedenis en de interviews met betrokkenen worden ondersteund met archiefmaterialen en een veelheid aan persoonlijke foto’s, film- en geluidsfragmenten. Er zijn veel True Crime series die vooral lijken te gaan voor een sensationele stijl: hyperbolische storytelling, bombastische muziek, onheilspellende, donkere mannenstemmen voor de voice-over, en flitsende montages. Daar is in deze docuserie geen sprake van. Overdrijving is ook niet nodig; de verhalen over de criminologische misstanden binnen de FLDS zijn reëel en het leed van alle betrokkenen is reëel. Daar passen geen sensationele hyperbolen bij.
Meer weten over haatgroepen en extremisme? Bekijk eens de website van de Soutern Poverty Law Center (VS).
